१. पुणेरी मिसळ म्हणजे काय? | What is Puneri Misal?
पुणेरी मिसळ ही महाराष्ट्रातील एक अतिशय लोकप्रिय आणि स्वादिष्ट जेवणाची थाळी आहे. मिसळ म्हणजे मुख्यत्वे करून झणझणीत मसालेदार कांद्याचा रस्सा ज्यात मटकी, सोयाबीन किंवा मूग यांचा उपयोग होतो. याला फरसाण, कोथिंबीर, लिंबू आणि गरम गरम पाव सोबत दिलं जातं. पुणेरी मिसळमध्ये खासकरून “गोडा मसाला” चा वापर केला जातो ज्यामुळे तिची चव वेगळी आणि अप्रतिम लागते.
२. पुणेरी मिसळचा इतिहास | History of Puneri Misal
मिसळ हा एक पारंपरिक महाराष्ट्राचा पदार्थ आहे जो पुणे आणि आसपासच्या भागात अतिशय लोकप्रिय आहे. पुणेरी मिसळची खासियत म्हणजे त्याचा मसालेदार रस्सा आणि फरसाणचा वापर. हे जेवण मुख्यतः गरजूंनी तयार केले आणि स्थानिक बाजारात सहज मिळते. पुणेरी मिसळचा इतिहास हे दर्शवतो की लोकांच्या चवीनुसार आणि त्यांची पोषण गरज भागवण्यासाठी हा पदार्थ कसा विकसित झाला.
३. पुणेरी मिसळची मुख्य घटकं | Key Ingredients of Puneri Misal
- मटकी / सोयाबीन / मूग (प्रथिनांचा मुख्य स्रोत)
- कांदा, टोमॅटो, हिरवी मिरची
- गोडा मसाला, हिंग, धणे, जिरे
- लाल तिखट मिरची पूड
- सरसव तेल
- फरसाण (पोहे, शेव)
- कोथिंबीर, लिंबू
- पाव (ब्रेड)
४. पुणेरी मिसळ कशी बनवावी? | How to Make Puneri Misal?
साहित्य:
- मटकी / सोयाबीन – 1 कप (रात्री भिजवलेले)
- कांदा – 1 मोठा (बारीक चिरलेला)
- टोमॅटो – 1 मध्यम (बारीक चिरलेला)
- हिरवी मिरची – 2-3 (चिरलेली)
- गोडा मसाला – 1 टेबलस्पून
- हळद – 1/2 टीस्पून
- लाल तिखट मिरची पूड – 1 टीस्पून
- हिंग – चिमूटभर
- तेल – 2 टेबलस्पून
- पाणी – 3 कप
- फरसाण – आवश्यकतेनुसार
- कोथिंबीर आणि लिंबू – सजावटीसाठी
- पाव – गरम करायला
कृती:
- तेल गरम करून त्यात हिंग, कांदा, हिरवी मिरची परता.
- टोमॅटो घाला आणि मऊ होईपर्यंत शिजवा.
- हळद, लाल तिखट, गोडा मसाला घालून चांगले परता.
- भिजवलेले मटकी / सोयाबीन पाणी सोबत घाला आणि चांगले शिजू द्या.
- गरम गरम रस्सा तयार करा.
- प्लेटमध्ये पाव ठेवा, त्यावर मिसळ (रस्सा आणि कडधान्य) घाला.
- वरून फरसाण, कोथिंबीर आणि लिंबू पिळा.
- गरम गरम सर्व्ह करा.
पुण्यात मिसळप्रेमींसाठी काही भन्नाट ठिकाणं आहेत, जिथे तुम्हाला झणझणीत आणि खास पुणेरी चव अनुभवायला मिळेल:
- Bedekar Misal – नारायण पेठमधील हे ठिकाण पुण्यातील मिसळप्रेमींचं श्रद्धास्थान आहे. इथली मिसळ सौम्य पण चविष्ट असते.
- Puneri Misal – सातारा रोडवरील हे ठिकाण पारंपरिक पुणेरी मिसळसाठी प्रसिद्ध आहे.
- Shrimanti Misal&Snacks – तिळक रोडवर असलेली ही मिसळ थाळी पद्धतीने मिळते आणि Unlimited मिसळचा अनुभव देते.
- Ghadge Misal – हडपसरमधील हे ठिकाण झणझणीत रस्सा आणि भरपूर फरसाणासाठी ओळखलं जातं.
- Kata Kirr – कर्वेनगरजवळील हे ठिकाण तीन वेगवेगळ्या तिखटपणाच्या लेव्हलमध्ये मिसळ देतं – Tikhat, Medium आणि Light.
- Mahadev Patiswala – पिंपरीतील हे ठिकाण मिसळसोबत इतर पारंपरिक पदार्थांसाठीही प्रसिद्ध आहे.
- Kata Kirrr Misal – धोंड पाटील रोडवरील हे ठिकाण मिसळप्रेमींसाठी एक खास अनुभव आहे.
५. मुंबई वडापाव म्हणजे काय? | What is Mumbai Vadapav?
मुंबई वडापाव हे मुंबईच्या स्ट्रीट फूड्समध्ये सर्वाधिक लोकप्रिय स्नॅक आहे. वडापाव म्हणजे बेसनात बुडवलेला, तळलेला मसालेदार बटाटा वडा जो मऊ गरम पावामध्ये भरला जातो. त्याला लसूण, तिखट आणि गोडसर चटणीसोबत सर्व्ह केले जाते.
- Mumbai vadapav recipe
- वडापाव रेसिपी
- Best vadapav in Mumbai
- वडापाव स्टॉल मुंबई
६. मुंबई वडापावची रेसिपी | Mumbai Vadapav Recipe
साहित्य:
- बटाटे – 3 मोठे (उकडलेले आणि मॅश केलेले)
- बेसन – 1 कप
- हिरवी मिरची, आले, लसूण – चिरलेले / वाटलेले
- हळद, लाल तिखट, मीठ, मोहरी, हिंग
- तेल – तळण्यासाठी
- पाव – गरम करण्यासाठी
- तिखट, गोडसर आणि लसूण चटणी
कृती:
- उकडलेले बटाटे मॅश करा, त्यात मीठ, हळद, लाल तिखट, हिरवी मिरची, आले, लसूण घाला.
- बेसनात थोडे मीठ आणि तिखट मिसळा, थोडे पाणी घालून गाढ़सर घोल तयार करा.
- मॅश केलेल्या बटाट्याचे छोटे गोळे करा.
- गोळे बेसनाच्या घोलात बुडवून गरम तेलात तळा.
- गरम पावात वडा ठेवा, चटण्या लावा आणि सर्व्ह करा.
७. मुंबईतील प्रसिद्ध वडापाव ठिकाणे | Famous Vadapav Stalls in Mumbai
- आनंद वडापाव, दादर
- अग्नी वडापाव, मालाड
- गणपती वडापाव, ठाणे
- मुलुंड वडापाव स्टॉल, मुलुंड
जर तुम्हाला मुंबईत वडापाव खाण्याची जागा हवी असेल, तर खालील ठिकाणं नक्कीच ट्राय करा:
- Babu Vada Pav – हनुमान रोड, विलेपार्ले येथे असलेलं हे ठिकाण ट्रिपअ‍ॅडव्हायझरवर 4.5 रेटिंगसह प्रसिद्ध आहे.
- Vada Pav Samrat – विलेपार्ले पूर्वेतील हे दुकान स्वादिष्ट वडापावसाठी ओळखलं जातं.
- Khidki Vada Pav – स्वामी विवेकानंद मार्गावर असलेलं हे ठिकाण खास खिडकीतून वडापाव देण्याच्या पद्धतीसाठी प्रसिद्ध आहे.
- Krishna Vadapav Centre – अंधेरीतील हे ठिकाण स्थानिकांमध्ये लोकप्रिय आहे.
- MUMBAI VADAPAV CENTRE – भांडूप भागात वडापावसाठी एक उत्तम पर्याय.
- Shankar Wada Pav – बांद्रा वेस्टमधील हे ठिकाण झणझणीत वडापावसाठी प्रसिद्ध आहे.
- Mumbai Vadapav Center – घाटकोपर भागात असलेलं हे ठिकाणही एक चांगला पर्याय आहे.
८. पुणेरी मिसळ आणि मुंबई वडापाव यामध्ये फरक | Difference between Puneri Misal and Mumbai Vadapav
| वैशिष्ट्य | पुणेरी मिसळ | मुंबई वडापाव |
|---|---|---|
| प्रकार | मसालेदार कडधान्याचा रस्सा आणि फरसाण | तळलेला बटाटा वडा आणि पाव |
| चव | तिखट, झणझणीत, मसालेदार | मसालेदार पण सौम्य |
| खाण्याचा प्रकार | जेवण | स्नॅक / फास्ट फूड |
| स्थानिकता | पुणे | मुंबई |
| मुख्य घटक | मटकी / सोयाबीन रस्सा, फरसाण, पाव | वडा, पाव, तिखट चटणी |
९. पुणेरी मिसळ खाण्यासाठी सर्वोत्तम ठिकाणे | Best Places for Puneri Misal in Pune
- अन्नपूर्णा मिसळ पाव, FC रोड
- मिसळ कारंजी, शिवाजी नगर
- श्री गणेश मिसळ पाव, कोंढवा
- कात्री मिसळ, लहानगाव
१०. मुंबईतील वडापाव खाण्यासाठी प्रसिद्ध ठिकाणे | Best Vadapav Places in Mumbai
- आनंद वडापाव, दादर
- अग्नी वडापाव, मालाड
- मुलुंड वडापाव स्टॉल, मुलुंड
- गणपती वडापाव, ठाणे
११. पुणेरी मिसळ आणि मुंबई वडापावचे आरोग्य फायदे | Health Benefits
- पुणेरी मिसळमध्ये प्रथिन आणि फायबर मुबलक प्रमाणात असतो, ज्यामुळे हे जेवण पौष्टिक असते.
- वडापाव उर्जा देतो पण तळलेला असल्याने प्रमाणात खाणे गरजेचे आहे.
- मिसळ हे शाकाहारी लोकांसाठी प्रोटीनचा चांगला स्रोत आहे.
१२. पुणेरी मिसळचे प्रकार | Types of Puneri Misal
- कट मिसळ
- झणझणीत मिसळ
- मध्यम मसालेदार मिसळ
- साधी मिसळ (लो-कॅलरी)
- फरसाण मिसळ
१४. वडापावचे प्रकार | Types of Vadapav
- स्कीम वडा पाव
- चीज वडा पाव
- तंदुरी वडा पाव
- मायो वडा पाव
- जंबो वडा पाव
मिसळ आणि वडापावची किंमत | Average Price
- पुणेरी मिसळ: ₹60 ते ₹120
- मुंबई वडापाव: ₹20 ते ₹50
मिसळ वडापावसाठी प्रसिद्ध महाराष्ट्रातील इतर ठिकाणं
- कोल्हापूरची तिखट मिसळ
- नाशिक मिसळ
- ठाणे वडा पाव सेंटर
- पिंपरी-चिंचवड मिसळ स्पॉट्स
FAQs | वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न
1. पुणेरी मिसळ म्हणजे काय?
मटकी, गोडा मसाला, रस्सा, फरसाण आणि पाव यांचा संगम म्हणजे पुणेरी मिसळ.
2. What is Mumbai Vadapav?
Spicy batata vada tucked inside a soft pav, served with garlic and tamarind chutney.
3. पुणेरी मिसळ आणि मुंबई वडापाव यामध्ये मुख्य फरक काय आहे?
मिसळ हे जेवण आहे, वडापाव हा स्नॅक. एक रस्सेदार, दुसरा तळलेला.
4. Which is spicier?
कोल्हापुरी मिसळ जास्त तिखट; पुणेरी सौम्य. वडापावमध्ये लसूण चटणी तिखटपणा वाढवते.
5. वडापाव आरोग्यासाठी चांगला आहे का?
कधीमधी चालतो, पण तळलेला असल्यामुळे प्रमाणात खाणं योग्य.
6. Is Misal healthy?
हो, प्रथिनं आणि फायबर भरपूर असल्यामुळे मिसळ पौष्टिक आहे.
7. मिसळ कोणत्या प्रकारची असते?
पुणेरी, कोल्हापुरी, नाशिक, नागपुरी – प्रत्येकाची चव वेगळी.
8. Can Vadapav be made fancy?
हो! चीज वडापाव, शेजवान वडापाव, मेयो वडापाव – अनेक प्रकार आहेत.
9. मिसळचा रस्सा वेगळा मिळतो का?
हो, काही ठिकाणी “कट” म्हणून वेगळा रस्सा दिला जातो.
10. वडापावचा शोध कुणी लावला?
दादर स्टेशनजवळ अशोक वैद्य यांनी वडापाव सुरू केला असं मानलं जातं.
11. Which is more filling?
मिसळ – कारण त्यात उसळ, रस्सा आणि फरसाण असतो.
12. वडापावमध्ये कोणती चटणी असते?
लसूण, गोड चिंच-गुळाची आणि हिरवी मिरची चटणी.
13. मिसळमध्ये कोणते डाळी वापरतात?
मटकी, मूग, कधी कधी सोयाबीन.
14. Can I eat Vadapav daily?
नाही – तळलेला असल्यामुळे दररोज खाणं टाळावं.
15. मिसळ ब्रेकफास्टला चालते का?
हो! पुण्यात तर मिसळ ब्रेकफास्टचा राजा आहे.
16. वडापावमध्ये बटाटा कसा तयार करतात?
उकडलेला बटाटा मसाल्यात परतून बेसनात बुडवून तळतात.
17. मिसळमध्ये गोडा मसाला का वापरतात?
गोडा मसाला मिसळीला खास पुणेरी चव देतो.
18. Vadapav is also called?
“Indian Burger” असंही काही वेळा म्हटलं जातं.
19. मिसळ किती वेळ टिकते?
रस्सा फ्रिजमध्ये २ दिवस टिकतो, पण ताजं खाल्लं तरच चवदार.
20. वडापावमध्ये कोणता पाव वापरतात?
लाडी पाव – मऊ आणि थोडा गोडसर.
21. मिसळमध्ये कोणता मसाला खास असतो?
गोडा मसाला – जो पुणेरी मिसळला खास चव देतो.
22. Can Vadapav be made without garlic chutney?
हो, पण लसूण चटणीशिवाय वडापाव अधूरा वाटतो!
23. मिसळमध्ये कोणती उसळ वापरतात?
मटकी, मूग, कधी कधी सोयाबीन – प्रथिनयुक्त आणि चवदार.
24. Is Vadapav gluten-free?
नाही – पाव गव्हापासून बनतो.
25. मिसळमध्ये पोहे घालतात का?
हो, काही ठिकाणी मिसळमध्ये पोहेही दिले जातात.
26. Which is better for weight-watchers?
मिसळ – कमी तेलात बनवता येते आणि प्रथिनं भरपूर असतात.
27. वडापावमध्ये कोणती भाजी वापरतात?
फक्त बटाटा – मसालेदार आणि मॅश केलेला.
28. मिसळ किती प्रकारची असते?
पुणेरी, कोल्हापुरी, नाशिक, नागपुरी, सोलापुरी – प्रत्येकाची खासियत वेगळी.
29. Can Vadapav be grilled?
हो! चीज घालून grilled वडापाव सुद्धा मिळतो.
30. मिसळमध्ये गूळ घालतात का?
पुणेरी मिसळमध्ये थोडासा गूळ चव संतुलित करण्यासाठी वापरतात.
31. वडापावमध्ये कोणती चव असते?
तिखट, थोडीशी गोडसर आणि लसूणयुक्त.
32. मिसळ किती वेळात तयार होते?
३०–४५ मिनिटं लागतात – मटकी शिजवणं आणि रस्सा तयार करणं.
33. Vadapav is best eaten with?
ताज्या लिंबाच्या फोडी आणि तळलेली हिरवी मिरची.
34. मिसळमध्ये कांदा कधी घालतात?
सजावटीसाठी शेवटी – चिरलेला कांदा वरून घालतात.
35. वडापावमध्ये बेसनाचं पीठ कसं असावं?
गाढसर आणि थोडं मीठ-तिखट घालून तयार केलेलं.
36. मिसळमध्ये कोथिंबीर का घालतात?
फ्रेशनेस आणि रंगासाठी – चवही वाढते.
37. Can Vadapav be served cold?
नाही – गरम गरम वडापावच खरी मजा!
38. मिसळमध्ये हिंग का वापरतात?
पचनासाठी आणि खास सुगंधासाठी.
39. वडापावमध्ये चीज घालता येतं का?
हो – चीज वडापाव हा आजकालचा ट्रेंड आहे.
40. मिसळ आणि वडापाव – कोण जिंकतो?
तुमच्या मूडवर अवलंबून – मिसळ for a meal, वडापाव for a quick bite!
पुणेरी मिसळ कशी बनवायची?
पुणेरी मिसळ बनवण्यासाठी मटकी किंवा सोयाबीन भिजवून रस्सा तयार करा. फरसाण, कोथिंबीर आणि लिंबू घालून गरम पावासोबत सर्व्ह करा.
वडापावची रेसिपी काय आहे?
बटाट्याचा वडा बेसनात बुडवून तळा आणि गरम पावामध्ये तिखट व गोडसर चटणी लावा.
पुणेरी मिसळ आणि मुंबई वडापाव यामध्ये काय फरक आहे?
मिसळ हे मसालेदार कडधान्याचा रस्सा असून जेवण म्हणून खाल्ले जाते; वडापाव हा तळलेला स्नॅक आहे.
पुणेरी मिसळ कुठे मिळेल?
पुण्यात अन्नपूर्णा, गणेश मिसळ, कात्री मिसळ ही ठिकाणे प्रसिद्ध आहेत.
वडापाव मुंबईत कुठे चांगला मिळतो?
दादर, मालाड, ठाणे आणि मुलुंड मध्ये उत्तम वडापाव मिळतो.